15.04.2023 10.00
Tekerlekli Sandalye Basketbolu ilk olarak 2. Dünya Savaşı gazileri tarafından Amerika’da 1945/1946 yıllarında geliştirildi. Sporu geliştirenlerin çoğu, daha önce engelsiz olarak bu sporu yapan ve spora devam etmek isteyen eski oyunculardı. Tekerlekli sandalye kullananlar için yapılan basit adaptasyonlar ve küçük kural değişiklikleri bu sporun, Amerika ve en nihayetinde tüm dünyada yayılmasını sağladı.
Ülkemizde ise 1988 yılında boğazı yüzerek geçen Erdem Göksel’in önderlik ettiği Türkiye’nin ilk resmi kulübü olan Sakatlar Spor Kulübü İstanbul’da kurulmuş ve hastane sandalyeleri ile ilk basketbol eğitimleri Tarık Bitlis tarafından verilmiştir. Ardından 1988 yılında İskenderun’da Rıfat Atamer yönetiminde basketbol takımını, aynı zamanda 1989 yılında İzmir’de yüzme sporu ile başlayan Ramazan Kaymaz İzmir RSK Spor Kulübü’nü ve o dönemin konferedasyon başkanı olan Faruk Öztimur 1989 yılında İstanbul’da Yaşama Sevinci Spor Kulübü kurmuştur.
Ayrıca, Urla ve Galatasaray Spor Kulübü’nün basketbol oyuncusu Nur Özbesler geçirdiği kazadan sonra engelli basketbol takımını İzmir’de oluşturmuştur.
Bu kulüplerin kurulmasından sonra 1990 yılında kapsayan Özürlüler Spor Federasyonu işitme engelliler, zihinsel engelliler, görme engelliler ve bedensel engelliler gruplarını kapsayan tek çatı altında Özürlüler Spor Federasyonu olarak 1990 yılında kurulmuştur. 2000 yılında ise yukarıda adı geçen ekibin çabalarıyla Türkiye Bedensel Engelliler Spor Federasyonu kurularak yoluna devam etmiştir.
Tekerlekli sandalye basketbolu engelli sporları içindeki lokomotif branştır. Türkiye Bedensel Engelliler Spor Federasyonu'nun düzenlediği Süper Lig, 1. Lig ve 2. Lig'den oluşan 3 Ligde lig organizasyonu yapılmaktadır. Tekerlekli Sandalye Basketbolu A Milli Takımı Avrupa'nın ilk sekiz takımı içinde yer almakta olup, Avrupa’nın en büyük ligine sahiptir. Tekerlekli Sandalye Basketbol Liglerine 59 Kulüp iştirak etmekte, her hafta ortalama 30, sezon içinde toplam 500 den fazla müsabaka oynanmaktadır.
Tarihçe
Tekerlekli Sandalye Basketbol A Takımı
Tekerlekli Sandalye Basketbolu ilk olarak 2. Dünya Savaşı gazileri tarafından Amerika’da 1945/1946 yıllarında geliştirildi. Sporu geliştirenlerin çoğu, daha önce engelsiz olarak bu sporu yapan ve spora devam etmek isteyen eski oyunculardı. Tekerlekli sandalye kullananlar için yapılan basit adaptasyonlar ve küçük kural değişiklikleri bu sporun, Amerika ve en nihayetinde tüm dünyada yayılmasını sağladı.
Takım
Kadro
Kaan Dalay
Deniz Acar
Cafer Yamuk
Yasemin Güler
İlhan Tuncay
Suphiye Dağ
Kemal Kaan Şafak
Zafer Gültekin
Bulut Atabey
Gökhan Coşkun
Baran Oğuz
Volkan Aydeniz
Nasıl Oynanır?
Tekerlekli Sandalye Basketbol oyun kuralları,koşar Basketbolun temel kurallarının engellilere uyarlanmış halidir. Tek farkı sandalye kullanımından doğan mekanik kuralların bulunmasıdır.
Maçlarda standart büyüklükteki bir basketbol sahası ve standart yükseklikte potalar kullanılır. Kurallarda bazı ufak değişikler vardır. Örneğin basketboldaki hatalı yürüme yerine, burada bir atlet topu sektirmeden veya elinden çıkarmadan tekerlekli sandalyenin çemberini arka arkaya 3 kez ittirdiğinde hatalı sürüş ihlali yapmış olur.
Paralimpik bir branş olan tekerlekli sandalye basketbolun dünya genelinde azımsanmayacak kadar rekabet alanı ve izleyicisi vardır.
Klasifikasyon
Bu spor sınıflarına kısa bir bakış olmakla beraber yasal bir bağlayıcılığı yoktur. Tüm durumlarda spor özellikli sınıflandırma kuralları öncelikli geçerli olacaktır. Bu bilgiler geçerliliğini yitirdiği takdirde [email protected] adresiyle iletişime geçebilirsiniz
Tekerlekli Sandalye Basketbolu’nda, oyuncular 1 ila 4.5 arasında değişen bir puanlama sistemi ile sınıflandırılırlar.
Çoğu sporcunun normal kol ve el fonksiyonları olmakla beraber, sınıflar arasındaki temel fark, oyuncu topu yakalayıp, pas atarken uzanmasını etkileyen gövde kontrolü ve oturma dengesidir (azalan sayılar daha fazla sınırlandırma olduğunun göstergesidir).
Tekerlekli Sandalye Basketbolu erkek ve kadın sporculara açıktır ve 5’er kişilik 2 takım olarak oynanır. Fonksiyonel becerilerine bağlı olarak her oyuncuya 0.5’ten başlayan (ağır engelli) 4.5’a kadar bir puan değeri verilir. Oyun esnasında her takımdaki 12 oyuncudan 5’i sahadadır ve oyun sırasında her takımın toplam puan değeri 14 puanı geçmemelidir.
Uygun Engel Tipleri
- Kas gücünün etkilenmesi
- Atetoz
- Eklem hareket açıklığının etkilenmesi
- Hipertoni
- Uzuv noksanlığı
- Ataksia
- Bacak uzunluğunda farklılık
Tekerlekli Sandalye Basketbolu Oyun Kuralları:
Serbest atıştan yapılan bir basket, 1 sayı getirir. İki sayılık atış alanından atılan basketler 2, üç sayılık atış alanından atılanlar 3 sayı getirir. Her takımın topu aldıktan sonra basket atmak için 24 saniyesi vardır. Topu elinde veya kucağında bulunduran oyuncu şut, pas veya top sürme yapmadan önce sandalyesini yalnızca iki kere çevirebilir. Sandalyeleri geri sürmek ve saha dışına çıkmak yasaktır. Sandalye, oyuncunun bir parçası olarak kabul edilir ve fauller buna göre değerlendirilir. Hücum oyuncusu, 3 saniye koridorunda 3 saniyeden fazla kalamaz. Duruma göre, avantaj sağlamak için bacaklarını kaldıran veya sandalyesinden kalkan oyuncuya teknik faul verilir. Bir oyuncu sandalyesinden düştüğünde sakatlanma riski varsa hakem oyunu durdurabilir, aksi halde maç devam eder.